Inleiding
Het was medio eind 2018 toen ik via de leerkracht van mijn dochter de vraag kreeg of ik gastlessen wilde geven over de tweede wereldoorlog op school. Het verzoek was dat deze lessen bij voorkeur waren gebaseerd op lokale gebeurtenissen en/of personen. Al snel vond ik een aantal mooie voorbeelden waarbij er echter één voor mij uitsprong en dat was het verhaal van commando Jaap Bothe. Zijn verhaal vaak online vergezeld met een soort geuzentitel zijnde ‘commando van het eerste uur’, mijn interesse was direct gewekt.
Niet veel later volgden de eerste gastlessen voornamelijk gebaseerd op online gevonden informatie over Jaap waarin met name zijn acties in Zeeland de hoofdrol speelden. Zijn verhaal werd enthousiast ontvangen door leerlingen maar ook door de leerkrachten. Praktisch iedereen was nieuwsgierig naar de man die volgens interviews in Duitsland opgroeide, werkte als cowboy en het schip dat door de U-96 (Das-Boot) werd getorpedeerd op een haar na miste. Online was er veel te vinden over Jaap echter ontbrak over het algemeen de diepgang. De interviews gingen vaak over hoofdpunten zoals de Slag om de Schelde en Operatie Market Garden maar er werd zelden doorgevraagd bijvoorbeeld hoe het was om in Nazi-Duitsland op te groeien.
Hoe meer ik las des te groter werd de nieuwsgierigheid. Toen niet wetende dat die nieuwsgierigheid mij in contact zou brengen met Sonja en Milovan respectievelijk de dochter en schoonzoon van Jaap met wie door de tijd een hele mooie band ontstond. Wat had ik graag met Milovan, zelf zoon van een gesneuvelde partizaan uit WO2, dit eindresultaat gedeeld. Helaas mag het niet zo zijn. Vooral dankzij beiden is het mogelijk om deze uitgebreide website te maken door hun inzet is het grote archief van Jaap waarin foto’s, knipsels en zelfs een dagboek opgemaakt door zijn broer Aad zitten, bewaard gebleven.
Na het zien van al deze informatie kwam bij mij het idee om een boek te maken om Jaap zijn verhaal in woord en beeld te kunnen vastleggen. Immers nu waren er niet alleen de verhalen maar ook visuele ondersteuning in de vorm van vele foto’s, ik zag kleine Jaap voor zijn school in Duitsland, de scheepskat van de S.S. Towa die getorpedeerd werd, Jaap als cowboy, Jaap als commando, enzovoort, enzovoort. Het was overweldigend en lastig om te kiezen wat nu relevant voor een boek zou zijn en wat niet, ik wilde eigenlijk alles laten zien echter werd mij al snel duidelijk dat dit gezien de te verwachten kosten onhaalbaar zou zijn.
Langzaamaan begon er steeds meer het idee te ontstaan om misschien wel een heel ander en veel toegankelijker medium te gebruiken dat voor zoveel mogelijk geïnteresseerden bereikbaar zou zijn. Er is dus uiteindelijk gekozen voor de meest voor de hand liggende optie, de website die je nu voor je ziet. Ik zie alleen maar voordelen, gratis voor iedereen beschikbaar, alle info die er is kan geplaatst worden, eventuele fouten of aanvullingen door nieuw verkregen kennis kunnen snel worden toegepast. Iets wat bij een boek alleen bij een herdruk mogelijk zou zijn, maar ook de mogelijkheid om relatief makkelijk extra talen en zelfs een gesproken versie toe te voegen deed mij doen besluiten om het boek in te ruilen voor deze website.
De website neemt je mee in het ongelofelijke verhaal van Jaap, van Chinatown aan de Maas tot de slagvelden in Nederland tijdens de Tweede wereldoorlog. Hij verdiende met zijn moed het Bronzen kruis, kreeg op latere leeftijd erkenning middels het Draaginsigne gewonden voor zijn gevecht tegen de demonen van de oorlog. Hij vocht samen met het fameuze 101st Airborne en het legendarische No 4 commando.
Op de website staat en komt nog veel meer materiaal dat door Jaap is verzameld, veel foto’s maar ook veel ander materiaal zoals passen, oorkondes en formulieren. Mensen die interesse hebben in No 2 (Dutch) Troop zullen best wat foto’s herkennen, het unieke echter is dat veel foto’s gemarkeerd zijn met een kruisje en vaak ook een rondje.
De X dat is Jaap en de O is commando Willem (Bill) Knijff, zo wordt bijvoorbeeld een foto in de jungle van een tent door deze markeringen een stuk persoonlijker. Leidend in het verhaal dat op deze website verteld wordt, zijn dus zijn persoonlijke aantekeningen en archief waar nodig aangevuld met informatie verkregen door persoonlijk onderzoek in archieven en met hulp van velen.
Ik wens je dus veel lees- maar ook veel kijkplezier. Waar mogelijk stip ik ook de grote verhalen van de oorlog aan. Maar het hoofddoel is het vertellen van een indrukwekkend verhaal van een bijzonder man. Een man die je oprecht een lid van de grootste generatie mag noemen. Dat zijn daden als militair maar ook Jaap als mens niet vergeten zijn werd wel duidelijk door de toespraak van Staatssecretaris Gijs Tuinman in het bijzijn van Jaaps dochter tijdens de 80ste herdenking van de landing op Uncle Beach, majoor Marco Kroon benadrukt dit nogmaals in zijn voorwoord op deze pagina. Het feit dat twee Ridders Militaire Willemsorde een ode hebben gebracht aan Jaap zegt alles over het respect dat hij en zijn mede commando’s van het eerst uur tot op de dag vandaag genieten.
Toespraak Staatssecretaris van Defensie
Gijs Tuiman
Eindelijk is hier dan een eerbetoon aan een van de eerste Nederlandse commando’s. Op deze website probeer ik zijn leven tijdens en net voor de oorlogsjaren zo volledig mogelijk weer te geven zodat duidelijk wordt welke inzet en offers hij gebracht heeft. Tegelijkertijd is ook het besef dat veel Special Forces leden van toen en van nu deze eer nooit ten deel zal vallen. Zij doen en deden hun werk in alle anonimiteit voor onze vrede en veiligheid. Aan hen die nooit gehoord gaan worden is deze website dan ook opgedragen!