Start Amerikaanse oologsindustrie
“Machtige vijanden moeten worden overtroffen in de productie. Het is niet genoeg om slechts een paar vliegtuigen, een paar tanks, een paar kanonnen, een paar schepen meer te produceren dan onze vijanden. We moeten hen overweldigend overtreffen in de productie, zodat er geen twijfel kan bestaan over ons vermogen om een verpletterende superioriteit van apparatuur te leveren in elk theater van de wereldoorlog.”
President Franklin D. Roosevelt tijdens een speech in het Congres een maand na de aanval op Pearl Harbor door de Japanners.
Speech waarin president Franklin D. Roosevelt de oorlog aan Japan verklaard.
Wanneer je de reacties van de Amerikanen in woord en beeld uit die tijd ziet is het duidelijk dat er geen twijfel in het land bestaat dat de vijand overwonnen gaat worden. Dat het geen loze woorden en gevoelens blijken te zijn heeft de historie inmiddels bewezen. In dit hoofdstuk zal ik slechts een aantal voorbeelden geven van de tot nu ongeëvenaarde prestatie die de Verenigde Staten en hun inwoners hebben neergezet. Dit hoofdstuk gaat dus niet over de ongekende inzet op het slagveld maar de inzet van de mannen en vrouwen in de vele fabrieken. De Verenigde Staten waren voor de aanval al druk met het produceren van oorlogsmateriaal om de eigen defensie te versterken en na mei 1940 ook om Groot-Brittannië te voorzien van hoognodig materiaal. Veel materiaal was na het verlies van de Duitsers op het Europees continent namelijk verloren gegaan. Het was dus niet zo dat alles pas verzonnen moest worden na de aanval, er waren wel degelijk voorbereidingen echter niet op de schaal die na de aanval op Pearl Harbor zou volgen.
Naast de traditionele partijen die al vliegtuigen en bijvoorbeeld wapens produceerden stapten ook de grote bedrijven in waar normaal, huishoudelijke apparaten, speelgoed en auto’s werden gemaakt. De Verenigde Staten had op dat moment nog een economie die dreef op producuctie en niet op diensten zoals tegenwoordig. Om een voorbeeld te geven, in 1941 werden er 3 miljoen personenauto’s in de Verenigde Staten geproduceerd. In de oorlogsjaren hierop volgend slechts 139 in totaal! De complete capaciteit en kennis vanuit de auto-industrie werd dus ingezet. Het was echter niet genoeg en er werden dus ook compleet nieuwe fabrieken gebouwd. In de film over “Willow Run” zie je hoe snel een agrarisch trainingscomplex wordt omgetoverd tot een productieplaats voor de B-24 Liberator bommenwerper. Ford krijgt het uiteindelijk voor elkaar om elke 63 minuten een B-24 van de band te laten rollen. Ford die gewend was aan auto’s met ongeveer 15000 onderdelen kan deze prestatie herhalen met een vliegtuig dat bestaat uit meer dan 450000 onderdelen.
Bedrijfsfilm van Ford over een van de productielocaties “Willow Run”
De productie wordt aangestuurd door de War Production Board die in januari 1942 in opdracht van president Franklin D. Roosevelt wordt opgericht. Deze organisatie leidde de ombouw van gewone productie naar oorlogsproductie. Daarnaast zette zij ook programma’s op om zeldzame grondstoffen bij de burgers voor hergebruik te verzamelen. Naast de bestaande productie moest er ook extra capaciteit gevonden worden. Dit werd gedaan door in recordtempo fabrieken te bouwen. Om de snel stijgende kosten te kunnen opvangen werd er naast belasting ook een war bond programma opgezet. Voor $18,75 kon een Amerikaan een war bond van $25,- kopen die dan 6 jaar later kon worden verzilverd. Vele bekende artiesten zoals Frank Sinatra ,Bette Davis en Marlene Diettrich werkten mee aan live shows om deze war bonds te verkopen, zelfs Superman, Batman en Robin werden ingezet. De oorlogsproductie zorgde ook voor nieuwe kansen voor groepen mensen die in een normale economie nooit die kansen hadden gekregen. De productie bood bijvoorbeeld werk aan miljoenen vrouwen, die een zeer belangrijk aandeel in de productie kregen. Het was dus een ongelofelijke prestatie die alleen mogelijk was door vastberadenheid in combinatie met een uitgekiend plan om de productie te verhogen.
Zoals eerder gezegd was Ford één van de grote motoren achter deze opschaling van productie. Jaap zal ongetwijfeld de ongelofelijke omslag van de Verenigde Staten hebben meegekregen maar hij was al uit het land weg toen een en ander echt op gang kwam. De productiecapaciteiten zijn uiteraard ongelofelijk en ongeëvenaard maar ook het ontwikkelen van nieuwe producten kwam in een stroomversnelling. Jaap landde op 18 september 1944 in een Waco-glider te Son. Deze glider bestond echter nog niet toen Jaap in februari 1942 richting Canada vertrok. 3 Maanden na zijn vertrek zou deze glider pas zijn eerste testvlucht maken. Het is één van de vele voorbeelden van ontwikkelingen die in een stroomversnelling door de oorlog kwamen. Ford zou ook in de productie van de glider een grote rol spelen. Het reorganiseren en het opschalen van de productie zal uiteindelijk een blijvende impact houden op de wereld ver na het einde van de tweede wereldoorlog. Om een idee te krijgen van de schaal waarop geproduceerd werd hier een aantal voorbeelden. Van het bekendste icoon de Jeep werden er 650.000 stuks voornamelijk door Willys-Overland Motors gebouwd. Ook werden er 12.371 B-17 bommenwerpers, 1.5000 P-51 Mustang gevechtsvliegtuigen, 2710 Liberty schepen en meer 50.000 Sherman tanks gebouwd. Dit zijn slechts een paar voorbeelden waarbij niet vergeten mag worden dat dit alles in slechts 3 jaar werd geproduceerd.